ÇOCUKLARDA ÇÜRÜK DİŞ ve DİŞ AĞRISI
Bir bebek dünyaya geldiği andan itibaren ilk 6 ay içinde sadece sütle beslenir. Süt sıvı bir gıdadır. Sıvı gıdadan katı gıdaya geçiş ancak 6.ayından sonra başlar. Bunun sebebini hiç düşündünüz mü? Çünkü çok ekstrem bir durum olmadığı sürece bebeklerin dişleri 6.ayından itibaren çıkmaya başlar ve katı gıdaları bu zamandan önce ne çiğneyebilir nede hazmedebilirler.
Dişler beslenmenin ve sindirimin başlangıç bölümü olan ağız içinde yer alan ve besinlerin kesilmesi, kopartılması, çiğnenmesi ve öğütülmesine yarayan son derece sert ve dayanıklı organlarımızdır. Çocukların dişleri 6 ile 30 aylık süre içerisinde tamamlanır ve toplam 20 tanedir. Biz bunlara süt dişleri diyoruz. Süt dişleri 30. Aydan 72. Aya kadar bir çocuğun ağzında tek başına hüküm sürer. Bu süre zarfında çürümeden, kırılmadan, çekilmeden daimi dişlerle birlikte olacakları karışık dişlenme dönemine ulaşırsa çocukta ailede çok şanslıdır. Ancak genellikle bu ideal tablo sürdürülemez. Özellikle yumuşak gıdaların tüketimi arttıkça şeker, çikolata, asitli içecekler ve cipslerle tanışıldıkça toplumun %70 i çocukları mutlu etmenin yolunu onlara abur cubur alarak zehirlemek olduğunun bilincinde olmayan yada olsa da umursamayan ebeveynlerden oluşuyorsa oluşuyorsa bu kaçınılmazdır. Genellikle ön dişlerde başlar çürükler ve biz bu çürüklere biberon çürüğü diyoruz. Bu çürükler özellikle 1 yaş civarında biberon içine bisküvili süt yada meyve suyu verilerek bebeğin eline tutuşturulmasıyla bebeğin bunu emerken uyuya kalması sonucu direkt olarak şekerin etkisiyle oluşan talihsiz çürüklerdir. Çoğunlukla ağrı pek gelişmez ta ki dişler küçülüp diş etine yakın kök formunda kalıncaya kadar. Bu safhada abselenmeler başlar ağrılar olur ve çocuk henüz 3 yada 4 yaşındadır ve ön dişlerini kalıcı ön dişleri ile değiştirmesine 3 yıl gibi bir süre vardır. Bu sürede ağızda bıraksan çocuğun ağrısı onu uyutmaz, yemek yedirmez, çoksa estetik bozukluk, konuşma ve fonksiyon kaybı . yani biz diş hekimlerinin işi çok zordur. Kaldı ki bu kadar küçük bir çocuğun ikna edip dişini çekmek de ayrı bir hokkabazlık(tabiri caizse) gerektirir. Sonuç öncelikle antibiyotiklerle akut durumu dindirmek, sonrasında takip ve eğer ikna olmuyorsa aileye sedasyon yada genel anestezi ile dişlerin çekimini önermektir. Ön dişlerdeki çürüklerin oluşmasıyla birlikte kalıcı dişlerin çıkması arasında ki süre ne kadar uzunsa o kadar problem vardır.Bir kere ailenin en başta endişe ettiği alttaki dişlerde(kalıcı dişler) zarar görür mü sorusuna cevaplayalım: evet belki alttaki dişler de fizizksel olarak bir çürüme olmayabilir. Ancak; bu dişlerin erken kaybı , rehberini kaybeder ve dişlerin pozisyon sorunlarına neden olmaktadır. Ayrıca uzun süre iltihaplı bir dişe uygulanan antibiyotik tedavisi de dişlerin mine tabakasında renk değişikliklerine sebep olur. Dikkat edin olabilir demiyorum, illaki olur çünkü!
Aslında ben bu makalede genel olarak tüm süt dişlerindeki çürükler ve sonuçlarını ele almayı düşünmüştüm. Ama şimdi ön süt dişleri deyince ne kadar çok dikkat çekici konu olduğunun farkına vardım. Çocukluk çağında ki süt ön dişlerinin uğradığı kazalar da, daimi dişlerle ilgili sıkıntılara yol açabilir. Çocuklar yürümeye başladıkları dönem 12 ay ile 60 ay arasında çok hareketlidirler. Bu dönem de biz yetişkinler gibi genellikle yürümezler, koşarlar. Bu koşmalar genellikle dengesiz, amaçsız ve dikkatsizce oldukları için düşmeler de çok olur. Sonuç: ön diş travmaları!!! Ya sehpaya çarpar, ya biriyle çarpışır, ya kapıya çarpar; çarpar da çarpar… Gün geçmez ki telefonumuz çalıp bir annenin çocuğum düştü ön dişi çıktı ne yapayım? Diyen çaresiz bir soruyla karşılaşmayalım. İşte bu durum da üstüne basa basa diyoruz ki : Eğer çocuğunuz düştüğünde ön dişi kökü ile birlikte fırlarsa hemen ön dişi alıp 1 bardak sütün içine koyarak en yakın diş hekimi yada sağlık kuruluşunun yolunu tutun !
Çoğunlukla bize bu şekil de bize ulaştırılan süt dişlerini reimplantasyon (tekrar yerine yerleştirme) yöntemi ile ağızda tutabiliyoruz. Bunu önemseyin lütfen! Erken süt dişi kaybı özellikle ön grupta çocuklar da yeme , içme, konuşma ve psikolojik sorunlara yol açıyor. Diş yerinden çıkmayıp sallanıyor sa o zaman uygun antibiyotikler kullanarak ve dişleri yan dişlere sabitleyerek ağızda tutmaya çalışıyoruz. Dişlerin kırılma durumun da çocuğun yaşı ve kırığın pozisyonu önemli, dolgu ile tamamlayabilinir yada değişme yakın ise hiçbir şey yapmadan bırakabiliriz. Bu yaşımız da sadece ön dişlerde ki çürüklere ve kayıplara değinebildik. Arka grupta başka bir makalemize kaldı.
Sevgiyle Kalın
Dt.Billur Bahçevan