Siyah mı Beyaz mı?
Diş çürüklerinin temizlenmesi sonrasında oluşturulan kavitelerinin doldurulmasında kullanılan malzemeler teknolojik ilerlemelerle değişiklikler göstermektedir.
Tıbbın her alanında olduğu gibi diş hekimliğinde de malzeme tercihlerinin gözden geçirilmesi kaçınılmazdır. Malzemelerdeki son teknolojik gelişmelere rağmen pek çok diş hekimi eski alışkanlıklarını terk etmeye pek gönüllü değildir. Bu durumda ilk aklımıza gelen Amalgam Dolgulardır.
Uygulama prensipleri G.V Black tarafından belirlenmiş olan bu dolgu malzemesi 1880’lerden günümüze kadar başarıyla ve yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Amalgama alternatif pek çok restoratif dolgu malzemesi geliştirildiyse de amalgam halen dünyada pek çok ülkede ilk tercih olma özelliğini yitirmemiştir.
[blockquote]Amalgam dolgularda prensip, çürüğün uzaklaştırılmasından sonra oluşan boşluğa (kaviteye) amalgamın tutturma – sıkıştırma yoluyla adapte olma şeklidir. Bu nedenle çürük temizlenmesi sırasında bir miktar sağlam diş dokusu da dolgu tutuculuğunun arttırılması amacıyla kaldırılabilir. Bu da tartışma yaratan bir konudur.[/blockquote]
Amalgam dolguların civa içermesi nedeniyle son yıllarda yerini, kompozit esaslı dolgu malzemelerine bırakması söz konusu ise de hali hazırda bazı diş preparasyonlarında sağlamlığı ve dişe hassasiyet vermemesi sebebiyle kullanımına devam edilmektedir.
Eğer hekim amalgam dolguyu yaptıktan sonra yüksekliğini iyi ayarlamış ve cilasını ihmal etmemişse uzun yıllar ağızda kalmasını da temin etmiş olur.
Amalgam dolguların avantaj ve dezavantajların sorgulanması devam ederken değişik alternatif dolgu malzemeleri de kullanılmaya başlanmıştır. Bu malzemelerin günümüzde de kullanılan hatta amalgam dolguların yerini alan tipleri olan Kompozit Rezinler prensip olarak diş dokusunun korunabilmesi için dar ve daha konservatif (koruyucu) kavite
preparasyonları (şekillendirme) uygulamalarını da beraberinde getirdi.
Kompozit rezinlerin diş hekimliğinde uygulamaya başlanması ile birlikte konservatif diş tedavisinde temel tedavi yaklaşımı sadece çürük diş dokusunun uzaklaştırılması ve restore edilmesi yöntemini getirdi.
Böylelikle sağlam diş dokusuna zarar vermek Adeziv (bonding) sistemle dolgunun dişe tutunması dişin ömründe olumlu bir etkiye de sebep olmuş oldu.
Günümüzde dünyada birçok diş hekimliği fakültesi Amalagam resterasyonları öğretmektedirler.
Her iki restoratif yöntemin de kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Bunları şöyle özetleyebiliriz.
Amalgam
Ucuz, uzun ömürlüdür.
Uygulama tekniği basit ve hızlıdır.
Kolay ulaşılabilir bir malzemedir.
Dişin canlı dokusuna toksik etkisi çok azdır.
Daha az hassasiyet yapar.
Ancak tutunma özelliklerinden dolayı preparasyon, çürükle sınırlı kalmayıp sağlam diş dokusunda da bir miktar uzaklaştırılma yapılma zorunluluğu doğurur.
Kompozit
Estetik olmalarının yanı sıra preparasyon sadece çürük ile sınırlı kalır. Uzun ömürlülük konusunda da amalgamlarla yarışır durumdadırlar.
Yapısal özelliklerinin diş dokusuna benzer ve yakın olması dolayısıyla çürük ve diş preparasyonu nedeniyle zayıflamış dişin bütünlüğünün korunmasına yardımcı olur.
Kompozit dolgular arka diş restorasyonlarında da kullanılabildiği gibi, ön grup dişler de estetik restorasyonlarda, diastemaların giderilmesinde (aralık kapatılması) ve başlangıç çürüklerinin restorasyonlarında neredeyse alternatifsizdirler.
Kompozit dolguların diş hekimliğine girişinden önce bu tip tedavilerin amalgam dolgularla yapılması mümkün değildi.
Ayrıca protetik, ortodontik tedavilerde adeziv diş hekimliği ve kompozit dolguların sağladığı imkanlar bu alanda radikal gelişmelerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Teknolojik gelişmelerle, ilerde kompozit dolguların da mekanik ve fiziksel ve kimyasal özelliklerinin daha da geliştirilmesine veya alternatif yeni metaryellerin üretilmesi söz konusu olacaktır.
Bu tıbbın her alanında olduğu gibi, diş hekimliğinde de hekimlerin gelişmeleri takip etmesini zorunlu kılacaktır. Ayrıca son yıllarda önem kazanan Minimal İnvaziv Diş Hekimliği felsefesine göre doğal diş dokusunun korunması, uzun ömürlü restorasyon yapmaktan daha önemlidir.