Ortodontik tedaviler, diş dizilimlerinin çene ile ilişkilerini kapsayan tedavilerdir. Bazı durumlarda gelişim çağı ve sonrasında bireylerde diş ve çene ilişkilerinde bozukluklar görülebilir. Bu gibi durumların tedavisi ortodonti uzmanı diş hekimleri tarafından yapılır. Dt. Cengiz Bahçevan Diş Kliniğinde uzman ortodontistler tarafından ortodonti tedavisi hizmeti verilmektedir. Bu yazımızda ortodonti nedir, ortodonti tedavisi ile ne gibi durumlar tedavi edilebilir gibi başlıklar altında bilgi vereceğiz.
Ortodontik Tedavilerin Başlıca Sebebi; Maloklüzyon Nedir?
Bireylerde ortodontik tedavilerin doğuşuna sebep olan en temel durum maloklüzyondur. Maloklüzyon dişlerdeki “kötü kapanış” olarak tanımlanan duruma verilen isimdir. Bazen çocukluk çağında çene düzgün gelişim gösteremez ve bu sebeple de dişler düzgün bir şekilde sıralanamazlar. Bu durumda da alt ve üst çenedeki dişlerin eğri, çapraşık bir şekilde yerleşmesine veya çene yapılarında birtakım bozukluklara neden olur. Maloklüzyon bir hastalık değildir, sadece çenelerin veya dişlerin normal pozisyonlarında olmaması durumuna verilen isimdir. İleri derecedeki maloklüzyonal durumlar yeme, konuşma gibi fonksiyonları etkileyebilir ve dolayısıyla dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilir. Bireyler değişik maloklüzyonlara sahip olabilir.
Genel olarak görülen maloklüzyon çeşitlerini sıralamak gerekirse;
- Üst çene veya alt çenede gelişim fazlalığı
- Üst çene veya alt çenede gelişim geriliği
- İleride konumlanmış ön dişler
- Çapraşıklık
- Gömülü dişler
- Diş eksiklikleri
- Derin kapanış
- Açık kapanış
- Çapraz kapanış
- Diastema
Maloklüzyon Neden Olur?
Maloklüzyonun tek bir sebebi yoktur. Bebeklikten ergenliğe ve yetişkinlik dönemine kadar birey hayatının her evresinde maloklüzyon yaşayabilir. En yaygın bilinen maloklüzyon sebeplerini sıralayacak olursak;
- Süt dişlerinin gereğinden erken kaybı: Çocukluk döneminde süt dişlerinin olması gerekenden daha küçük yaşta ve çoğunlukla çürükler sebebiyle kaybedilmesi ve yer tutucular ile süt dişlerinin yerinin korunmaması, gelişmekte olan daimi dişlerin yerinin kapanmasına neden olur bu durum en çok bilinen maloklüzyon nedenlerinden biridir.
- Genetik faktörler: Genetik ile aile bireylerinden aktarılan çene bozuklukları, gömülü diş, dar üst çene, çapraşıklık, kalıtımsal diş eksiklikleri de kalıtımsal olarak çocuğa geçebildiği durumlar görülmüştür.
- KBB Problemleri: Kulak-burun-boğaz problemlerinin en başında gelen bademcik iltihabı, burun ve geniz eti varlığı; sürekli ağızdan nefes alıp verme gibi durumlara sebep olur ve sonucunda çene kemiklerinin kötü şekillenmesine, derin ve dar damak oluşumuna sebep olabilir. Bu gibi gelişim sorunları da dişlerin düzgün yerleşimi için gerekli olan yer problemlerine yol açabilmektedir.
- Daimi diş kayıpları: Erişkinlik döneminde çürük sebebiyle çekilen ve daimi diş boşlukları olarak kalan bölge, protetik olarak tedavi edilmediği durumlarda, komşu dişlerde devrilmelere çekim boşluğundaki yerin daralması, çiğneme alışkanlıklarında değişikliklere ve implant ya da köprü yapımında oldukça zor durumlara sebep olabilmektedir.
- Doğumsal anomaliler: Baş yüz bölgesini etkileyen bazı doğumsal anomaliler (Dudak damak yarığı, hemifasiyal mikrozomi, Apert sendromu, Crouzon sendromu gibi) ile dünyaya gelen bebeklerin çenelerin gelişiminde, dişlerin diziliminde çeşitli problemlere, kimi zaman da yüzde meydana gelen asimetrik görüntüye sebep olabilmektedir.
- Diğer Nedenler: Bebeklik dönemi alışkanlıklarından hızlıca vazgeçemeyen ve bunu çocukluk çağına kadar devam ettiren kimselerde dil itme, parmak emme, uzun süreli emzik veya biberon kullanma, dil emme, dudak emme, kalem ısırma, tırnak yeme gibi kötü alışkanlıklar da diş ve çene yapılarında meydana gelecek ortodontik bozukluklara sebep olabilmektedir.
ORTODONTİDE KULLANILAN APAREYLER NELERDİR?
Ortodontik tedavilerde hastaların ihtiyaç duyduğu tedavi yöntemine göre kullanılan birçok apareyler mevcuttur. Kimi hastanın dişlerindeki çapraşıklık seviyesi çok düşüktür ve basit apareyler ile düzeltilebilir ancak bazı vakalarda durum çok daha farklıdır.
-
Sabit Ortodontik Apareyler (Braketler)
Ortodontik tedavilerde en sık kullanılan yöntem, sabit ortodontik aparaylerdir. Bu yöntemde dişlerin üzerine braketler yerleştirilmektir. Her diş üzerine bir tane gelecek şekilde yerleştirilen braketler, dişler üzerine özel bir malzeme ile yapıştırılır. Yapıştırma işlemi ardından tellerle dişlere kuvvet uygulanarak dişlerin damakta hareket etmesi sağlanır. Burada amaç dişlerin damaktaki hareketi ile ait olduğu kök bölgelerine yeniden gelmesidir. Günümüzde modern diş hekimliği ile metal ya da şeffaf materyallerden yapılan çeşitli braket çeşitleri de mevcuttur. Braketler genel olarak dişlerin ön yüzeylerine yerleştirilir ancak hastanın tercihine göre dişlerin arka yüzeylerine yerleştirilen braket tipleri de mevcuttur.
-
Hareketli Ortodontik Apareyler
Hareketli ortodontik apareyler ise basit problemlerin çözümünde kullanılan aparey çeşitleridir. Hastalar tarafından kolaylıkla takılıp çıkarılabilen bu apareyler genel olarak hafif çapraşıklık görülen vakalarda ya da hafif darlıkların giderilmesi amacıyla tercih edilir.
- Ağız Dışı Ortodontik Apareyler
Ağız dışı apareyler, hem çene bozuklukları hem de diş bozukluklarını düzeltme amacıyla kullanılırlar. Ağız dışından destek alan ortodontik apareylerdir.
-
Fonksiyonel Ortodontik Apareyler
Fonksiyonel ortodontik apareyler hastanın çene kaslarının oluşturduğu kuvvetlerden yararlanan apareylerdir. Bu kuvvetleri dişlere ve çenelere ileten bu aparey çeşidi ağızda düzgün bir kapanış için olanak sağlar.Takılıp çıkarılabilir çeşitleri olduğu gibi sabit çeşitleri de vardır.
-
Şeffaf Plaklar
Şeffaf planlar modern diş hekimliğinin son yıllardaki gözde ortodontik tedavi yöntemlerinden birisidir. Hafif ortodontik bozukluklarda ya da aktif ortodontik tedavi sonrası elde edilen durumun korunması amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır. Şeffaf plaklar hasta tarafından takılıp çıkarılabilmektedir. Şeffaf plaklar doktor tarafından tamamen kişiye özel olarak tasarlanır. Ancak her ortodontik tedavi için şeffaf plan kullanımı yeterli değildir.
Diş Ve Çene Bozuklukları İçin Ortodontik Tedavi Uygulanmazsa Ne Olur?
Çapraşıklık varlığında dişlerin temizlenmesi normalden daha zordur. Çapraşıklık yaşayan kimseler diş temizliği için diş ipi gibi temizleme aparatları da kullanmakta zorluk çeker. Çene bozukluğu veya diş dizilim problemlerine bağlı maloklüzyonlar diş yüzeylerinde aşınmalara, çiğneme fonksiyonunda zorluklara ve dişleri destekleyen kemik ve diş eti yapılarında aşırı yük birikimlerine sebep olabilir. Bu gibi durumlarda ortodontik tedaviler uygulanmazsa, zamanla bozukluklar daha da ilerleyecektir ve sonucunda daha kompleks bir tedavi süreci uygulanması zorunlu bir hale gelebilir.
Ortodontik Tedavi Sonrası Sonuçları
Diş telleri çıkarıldıktan sonra ortodonti tedavisi tamamen bitmiş sayılmaz. Hastanın, dişlerinin sürekli hareket edebildiğini ve eski yerlerine dönme eğiliminde oldukları gerçeğini bilmesi gerekir. Bu nedenle ortodonti tedavisi sonrası dişlerin yeni yerlerine alışma sürecini hızlandırmak için pekiştirme aygıtları doktor önerilerine göre takılmalıdır. Pekiştirme aygıtları önerilen sürelerde takılmazsa ortodontik tedaviler sonucunda elde edilen görüntü kalıcı olmayabilir. Pekiştirme tedavisi bittiğinde ortodonti tedavisi tam anlamıyla tamamlanmış kabul edilmektedir. Ortodontik tedavileri arından hasta kontrol randevuları ile dişlerinin durumu hakkında bilgi alabilir. Rahat bir tedavi dönemi geçiren hastalar, hayallerindeki gülüşe ve sağlıklı ağız yapısına kavuşmuş olurlar. Ortodonti tedavisi sonuçları oldukça memnun edici olacaktır.
Dt. Cengiz Bahçevan Diş Kliniğinde uzman ortodonti uzmanları ile ortodontik tedavi hizmetleri verilmektedir. Hemen kliniğimizi arayarak randevu oluşturabilir ve ortodonti tedavileri hakkında bilgi alabilirsiniz.