Otizmli çocukların, otizmli olmayan çocuklara göre diş çürümesi, diş eti hastalığı ve diş yaralanması dahil olmak üzere çok daha fazla ağız sağlığı sorunu yaşaması muhtemeldir. Birçok otizmli çocuk, etkili bir ağız hijyeni rutini sürdürmeyi zorlaştıran duyusal hassasiyetlere sahiptir. Bu sorunlar diş hekimi ziyaretlerini de zorlaştırabilir.
Dişçiye gitmek birçoğumuz için endişe kaynağı olabilir, ancak otizmliler için çok daha farklı bir duygudur. Otizmli hastalar genellikle hareketsiz kalmakta ve diş hekiminin gerekeni yapmasına izin vermekte zorlanırlar, bu yüzden sevdikleri ve güvendikleri birinin her zaman yanlarında olması gerekir. Herkesin, özellikle dişçiden korkanların bazen tutacak bir ele ihtiyacı vardır ve otizmli hastalarda da durum farklı değildir.
Ebeveynler, otizmli çocuklar için ağız hijyeni ve diş ziyaretlerini kolaylaştırmak amacıyla birkaç şey yapabilir. Davranış teknikleri uygulamak, otizm dostu diş ürünleri kullanmak ve uzmanlık bilgisi olan diş hekimlerini tercih etmek, otizmli çocuğunuzun ağız sağlığını korumasına yardımcı olabilir.
Otizmli Çocuklar Yüksek Ağız Sağlığı Riskleriyle Karşı Karşıya
Otizmli çocuklar ağız sağlıklarıyla ilgili birtakım sorunlarla karşı karşıya kalabilirler. Bunların arasında:
Fırçalama ve diş ipi kullanmayla ilgili duyusal girdileri tolere etmekte zorlanabilirler ve bu da onların yapmaları gereken şeyleri yapmamalarına neden olabilir.
Otizmli çocukların da yumuşak, tatlı yiyecekler yemeyi tercih ettiğine dair bazı kanıtlar var. Bu tür yiyecekler genellikle diş çürümesini teşvik eder. Ebeveynler ayrıca çocuklara iyi davranışların ödülü olarak şeker ve diğer tatlı yiyeceklerden verebilir.
Bu zorluklar nedeniyle, bu çocuklar aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok farklı ağız sağlığı sorunu yaşama riski altındadır:
Diş çürüğü
Diş eti hastalığı
Özellikle geceleri diş gıcırdatma (bruksizm olarak bilinir)
Travmatik diş yaralanmaları
Ortodontik problemler
Negatif alışkanlıkların, bunun sonucunda diş eti ve diş sorunları olasılığının artmasıyla birleşmesi, iki yılda bir yapılan diş hekimi ziyaretlerini bu çocuklar için daha öncelikli hale getirir.
Genel Ağız Sağlığı İpuçları
Otizmli çocuklar için günlük ağız hijyeni görevleri daha zor olabilir, ancak dişlerini ve diş etlerini korumak için gereklidir. Uzmanlar, otizmli çocukların ağız sağlığını korumalarına yardımcı olacak bazı yararlı stratejiler geliştirdiler.
Çocuğunuza nasıl düzgün bir şekilde dişlerini fırçalayacağını ve diş ipi kullanacağını bizzat siz uygulayarak gösterin. İlk önce, dişlerinizi önlerinde fırçalayın ve diş ipi ile her adımın tam olarak nasıl yapılacağını onlara gösterin. Ardından, aynada ne yaptığınızı izlemelerine izin vererek aynı işlemi onlara uygulayın.
Diş Hekimi Ziyareti
Otizmli hastalar, özellikle çocuklar, aşırı duyusal ve oral motor entegrasyon sorunlarına sahiptir. Durumları ciddiyse, diş hekimi çok korkunç bir deneyim olabilir. Tüm araçlar, gürültü ve insanlar bir hastayı kolayca strese sokabilir ve üzerinde çalışmayı imkansız hale getirebilir.
İşte bu süreci hem sizin hem de çocuğunuz için kolaylaştırmak için özel eğitimli diş hekimlerini tercih edebilirsiniz. Daha önce birden fazla özel ihtiyacı olan hastayla çalışarak korkularını bilen ve anlayan bir diş hekimi bulmak, sevdiklerinizin korkularını yavaş yavaş yenmesine yardımcı olmanın en iyi yoludur.
Diş Hekiminde Sevdiklerinize Nasıl Yardım Edebilirsiniz?
Dişçideyken sevdiklerinizin güvende hissetmesine yardımcı olmanın yolları vardır. Örneğin, otizmli küçük bir çocuğun ebeveyniyseniz, onları sürekli farklı diş hekimine götürmeyin. Bunun yerine, ağız sağlığını en iyi durumda tutmak için sizi ve çocuğunuzu anlayan ve sizinle birlikte çalışacak bir diş hekimi bulun. Bu, her seferinde farklı yerlere giderek yaşayacakları kaygıyı ortadan kaldırır.
Ziyaret Öncesi Gerekli Hazırlıkların Yapılması
Sevdikleriniz ister çocuk ister yetişkin olsun, onları ziyaretlerine hazırlamak için gerekli adımları da atabilirsiniz. Onlara internet sitesini göstererek, gidecekleri dişçiyi anlatarak aşinalık oluşturabilirsiniz.
Sevdikleriniz İçin Uygun Diş Hekimini Bulmak
Sevdiğiniz kişinin özel gereksinimli bir hasta olduğunu diş hekimine bildirmek ilk adımdır. Diş hekimini önceden iyice bilgilendirdiğinizden emin olun.
İhtiyaç Duyulan Ekipman Gereksinimleri
Otizmli kişi herhangi bir nedenle tekerlekli sandalye kullanıyorsa, bu ve olabilecek diğer gereksinimleri karşılayabilecek bir diş hekimi seçtiğinizden emin olun. Bu sizin için normal bir standart olsa da bir diş hekimi muayenehanesi için normal bir gereklilik olmayabilir, bu nedenle randevunuzu almadan önce bu soruları sorduğunuzdan emin olun.
Tanıdık Bir Şey Getirin
Sevdiğiniz kişi bir çocuk gibi daha gençse, en sevdiği oyuncağını getirmeyi düşünün. Sevdiklerinizin sevdiği ve aşina olduğu bir şeyi yanınızda getirmek, gerginliği ve endişeyi hafifletmenin harika bir yoludur.
Otizmli Hastalarda En Sık Görülen Diş Problemleri
Otizmli hastalar ağız hijyeni açısından hem diş hekimi hem de evde işbirliği içerisinde olmayabilirler, bu nedenle uygun ağız sağlığı bakımı zorlayıcı olabilir. Örneğin, periodontal hastalık ve çürükler, otistik hastalarda sıklıkla görülen en yaygın iki diş problemidir.
İşte, otizmli hastaların daha yatkın olduğu yaygın diş problemlerinden bazıları:
1. Dişeti Büyümesi
Otizmli hastalar dişeti büyümesinden mustarip olabilir. Bu durum bazen dişeti hiperplazisi olarak bilinir ve dişeti dokularının anormal aşırı büyümesidir. Bundan etkilenen diş etleri genellikle hassas, yumuşak, kırmızıdır ve kolayca kanar. Diş fırçalama ve diş ipi kullanma gibi temel ve etkili ağız hijyeni uygulamaları bazen bu duruma yardımcı olabilir.
2. Erken veya Geç Diş Çürüğü
Diş çürüğü, her yaşta ortaya çıkabilecek yaygın bir diş sorunudur. Aynı zamanda diş ağrısının yaygın bir nedenidir. Otizmli hastalarda, bazıları ağrılarını iletmekte güçlük çekerler ve bu da diş çürüğünün meydana geldiğini keşfetmeyi zorlaştırabilir. Çürümeye genellikle plakta yaşayan bakterilerin diş yapısına verdiği asidik hasar neden olur. Harika bir özel diş hekimi bularak ve düzenli ziyaretler yaparak diş çürüğü kolayca önlenebilir ve tedavi edilebilir.
3. Şiddetli, Erken Periodontal Diş Eti Hastalığı
Periodontitis veya periodontal diş eti hastalığı, yumuşak dokuya zarar verir ve dişlerinizi destekleyen kemiği yok eder. Uygun bakım ile önlenebilen yaygın bir oral durumdur. Şişmiş veya kabarık diş etleri, hassaslaşan veya kolayca kanayan hassas diş etleri ve gevşek dişler gibi belirtiler fark edebilirsiniz.
4. Sürekli Diş Gıcırdatma veya “Bruksizm”
Özellikle uzun bir süre boyunca sürekli diş gıcırdatma, otizm hastalarını diş hassasiyeti, çene ağrısı ve en yaygın olarak aşınmış dişler gibi daha büyük diş sorunları için risk altına sokabilir. Bu alışkanlığı kırmak zor olabilir. Bazıları hissettikleri endişe nedeniyle dişlerini gıcırdatıyor olabilir. Sabırlı olmak ve alışkanlığı kırmak için farklı yöntemler denemek, daha fazla zarar görmemenin en iyi yoludur.
5. Diş Anomalileri
Otizmli bir kişi diş anomalisi ile doğabilir veya bu durum zamanla gelişebilir. Bu, dişlerin, kemiklerin ve çene ve ağız dokularının biçiminde, işlevinde veya konumunda herhangi bir anormallik ile ortaya çıkabilir. Diş anomalileri, ciddi şekilde renksiz dişlerden yarık dudaklara kadar farklı tiplerde olabilir. Çoğu tedavi, kusuru azaltmak ve ağrıyı yönetmek için uygulanır. En şiddetli durumlar için küçük cerrahi işlemler yapılabilir. Ancak, bu genellikle yalnızca nadir durumlarda olur.
6. Dişlerde Çukurlar, Renk Değişikliği, Çizgiler veya Diğer Gelişimsel Kusurlar
Diş anomalileri gibi, otizmli hastalarda çukurlar, renk değişikliği, çizgiler ve diğer gelişimsel kusurlar yaygındır. Çukur, çoğunlukla ağzın arkasındaki dişlerde bulunan diş yüzeyindeki küçük bir çöküntüdür. Renk değişikliği, dişin sararması veya kahverengileşmesidir ve çizgiler, bazen dişlerin ön tarafında görünen dikey çizgilerdir. Bunlar minedeki küçük kırıklardır.
7. Bir veya Daha Fazla Dişin Hızlandırılmış, Tutarsız ve/veya Gecikmeli Sürmesi
Bazen otizmli bir hastanın dişleri yeterince hızlı veya tutarlı bir şekilde büyümeyebilir. Bazı durumlarda dişleri çok hızlı büyüyebilir. Bu genellikle ciddi bir endişe kaynağı değildir, ancak anormal bir döküntü yaşamın ilerleyen dönemlerinde daha fazla diş sorununa yol açabilir. Bir otizm hastası anormal sürme yaşıyorsa en önemli şey, sahip oldukları dişlere ellerinden gelenin en iyisini yapmaktır.
Ağız Sağlığı İçin Evde Neler Yapılabilir?
Sevdiklerinizin ağız sağlığına özen göstermek, genel sağlıkları için son derece önemlidir. Ağız hijyeni zayıfsa, dişlerin çürümesi ve çenede kemik yapısının kaybı gibi birçok soruna yol açabilir. Bu nedenle diş hekimine yapılan ziyaretlerin minimum düzeyde olmasını sağlamak için evde gerekli adımları atmak gerekir.
Dişlerini Düzenli Olarak Fırçalamak
Bir Ağız Sağlığı Rutini Oluşturmak
Sabırlı Olmak evde yapabileceğiniz şeylerin başında geliyor.
Otizmli veya başka bir özel ihtiyaçları olan sevdiklerinize ağız sağlığı konusunda yardımcı olmak, ihtiyaç duydukları her şey için son derece önemlidir. Diş hekimini ziyaret etmek ve günlük olarak uygun ağız hijyeni uygulamak, düzenli yaşamın önemli bir parçasıdır, bu nedenle onlara rehberlik ettiğinizden ve ne yapmaları gerektiğini gösterdiğinizden ve yol boyunca onlara yardımcı olduğunuzdan emin olun.
İlginizi Çekebilir:
Ağız ve Diş Sağlığı İle Vücut Sağlığının İlişkisi
Çocuk Ağız ve Diş Sağlığı (Pedodonti)
Ağız ve Diş Sağlığında Vitaminler
Ağız Bakımı İçin Mutlaka Bilmeniz Gereken 11 Altın Kural